Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz

Sınır dışı edilme, bir yabancının veya mültecinin bulunduğu ülkeden hukuki veya idari bir kararla çıkarılması sürecidir. Bu süreç, ülkelerin kamu düzenini, ulusal güvenliği ve göç politikalarını korumak amacıyla uyguladığı yasal düzenlemeler çerçevesinde gerçekleştirilir. Sınır dışı edilme kararı, özellikle düzensiz göçmenler, vize süresi dolmuş kişiler, suç işlemiş yabancılar veya kamu düzeni açısından tehdit oluşturan bireyler için gündeme gelmektedir.

Ancak sınır dışı edilme süreci, keyfi bir işlem değildir ve uluslararası hukuk kuralları ile temel insan hakları çerçevesinde yürütülmelidir. Bu nedenle, sınır dışı edilmek istenen bireylerin hukuki hakları vardır ve kendilerine tanınan itiraz süreci kapsamında bu karara karşı hukuki yollara başvurabilirler. Makalemizde, sınır dışı edilme süreci, itiraz yolları ve sınır dışı edilme kararına karşı başvurulabilecek hukuki mekanizmalar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Sınır Dışı Edilme Süreci

Sınır Dışı Edilme Kararının Hukuki Dayanakları

Sınır dışı edilme kararı, ülkelerin iç hukuk düzenlemeleri ve uluslararası sözleşmelere dayanmaktadır. Türkiye’de sınır dışı işlemleri, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) kapsamında düzenlenmiştir. Bu kanunun ilgili maddelerine göre, aşağıdaki durumlarda bir yabancı hakkında sınır dışı kararı alınabilir:

• Vize veya ikamet süresini ihlal edenler,
• Kamu düzeni ve güvenliğine tehdit oluşturanlar,
• Kaçak işçi olarak çalışan veya yasal çalışma izni olmayan kişiler,
• İnsan kaçakçılığı veya insan ticareti suçlarına karışanlar,
• Sahte belge kullanan veya giriş yasağı bulunanlar,
• Terör örgütleriyle bağlantılı olanlar veya radikal faaliyetlere katılanlar.

Sınır dışı edilme süreci, genellikle Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. Yabancı hakkında verilen sınır dışı kararı, kişiye yazılı olarak tebliğ edilir ve bu kişiye itiraz hakkı tanınır.

Sınır Dışı Edilme Kararının Uygulanma Şekilleri

Sınır dışı edilme kararı, farklı şekillerde uygulanabilir:

1. Gönüllü Geri Dönüş: Bazı durumlarda, sınır dışı edilmesi planlanan kişi kendi isteğiyle ülkesine dönmeyi kabul edebilir. Gönüllü dönüş programları kapsamında, uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri tarafından destek sağlanabilir.

2. Zorla Sınır Dışı: Kişi sınır dışı kararına itiraz etmez veya itirazı reddedilirse, zorla sınır dışı işlemi başlatılır. Bu süreçte kişi, geri gönderme merkezlerinde tutulabilir ve daha sonra ilgili ülkeye gönderilir.

3. Seyahat Yasağı ile Sınır Dışı: Bazı durumlarda, sınır dışı edilen kişilere belirli bir süre ülkeye giriş yasağı konulabilir. Bu yasak, kişinin suç geçmişine ve sınır dışı edilme nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Sınır Dışı Edilme Kararına Karşı İtiraz Süreci

İtiraz Hakkı ve Hukuki Dayanaklar

Sınır dışı edilmek istenen kişilerin hukuki hakları bulunmaktadır. Türkiye’de sınır dışı kararına karşı idari ve yargısal itiraz yolları açıktır. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 53. maddesine göre, sınır dışı kararına karşı 7 gün içinde İdare Mahkemesi’ne itiraz edilebilir.

İtiraz sürecinde “hukuki yardım” almak büyük önem taşır. Sınır dışı edilmek istenen kişinin avukat tutma hakkı vardır ve hukuki destek sayesinde, kararın iptal edilmesi veya ertelenmesi sağlanabilir. Yargı süreci devam ederken sınır dışı işlemi durdurulur ve kişi Türkiye’de kalmaya devam eder.

İtiraz Sürecinin Aşamaları

1. İdari İtiraz: Kişi, sınır dışı kararının iptali için Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne başvurabilir. Bu başvuru sonucunda, sınır dışı kararı tekrar değerlendirilir ve eğer gerekli görülürse iptal edilebilir.

2. Mahkemeye Başvuru: İdari itiraz sonuçsuz kalırsa veya kişi doğrudan mahkemeye başvurmak isterse, İdare Mahkemesi’ne dava açabilir. Dava açıldıktan sonra mahkeme, sınır dışı kararının hukuka uygun olup olmadığını inceleyerek bir karar verir. Mahkeme sürecinde, kişinin hukuki statüsü, sınır dışı edilme gerekçeleri ve insan hakları ihlali olup olmadığı gibi faktörler dikkate alınır.

3. Bölge İdare Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Süreci: Eğer mahkeme kararı sınır dışı edilme yönünde çıkarsa, kişi Bölge İdare Mahkemesi’ne ve son olarak Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunabilir. Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvurularda, özellikle insan hakları ihlali ve mülteci statüsü gibi konular öne çıkar.

Sınır Dışı Edilmeye Karşı Uluslararası Hukuk Mekanizmaları

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) Başvuru

Eğer bir kişi, sınır dışı edilmesi halinde zulme uğrayacağını, işkence göreceğini veya insan haklarının ihlal edileceğini ileri sürüyorsa, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurabilir. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olduğu için, bu mahkemenin kararlarına uymak zorundadır.

AİHM, başvuruları “geri göndermeme (non-refoulement) ilkesi” çerçevesinde değerlendirir. Eğer mahkeme, sınır dışı edilmenin kişinin yaşam hakkını ihlal edeceğine karar verirse, Türkiye sınır dışı işlemini durdurmak zorunda kalır.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu’na Başvuru

Sınır dışı kararına karşı, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi ve Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) gibi uluslararası kuruluşlara başvurulabilir. Özellikle mülteciler için, bu kuruluşların verdiği kararlar önem taşır ve sınır dışı işlemlerinin durdurulmasını sağlayabilir.

Sınır dışı edilme süreci, göçmenlerin ve yabancıların ülkede kalma hakkını etkileyen ciddi bir hukuki işlemdir. Ancak bu süreç, hukuka uygun ve adil bir şekilde yürütülmelidir. Sınır dışı kararı verilen kişilerin, hukuki haklarını bilmesi ve itiraz süreçlerini zamanında başlatması büyük önem taşır.

İtiraz süreci, hukuki destek alındığında daha etkili bir şekilde yürütülebilir ve sınır dışı edilme kararı iptal edilebilir. Özellikle uluslararası hukuk mekanizmaları devreye girdiğinde, sınır dışı edilme kararlarının insan haklarına aykırı olup olmadığı detaylı bir şekilde değerlendirilir.

Bu nedenle, sınır dışı edilme tehdidi altında olan kişiler hukuki yardım alarak ve zamanında başvurular yaparak haklarını koruma altına almalıdır.