İcra takibi, alacaklıların borçlarını tahsil edebilmek için icra daireleri aracılığıyla başlattığı hukuki bir süreçtir. Bu süreç, borçlunun mal varlığına el konulması veya maaşına haciz konulması gibi yollarla alacağın tahsil edilmesini amaçlar. İcra takibi, borçlunun rızasına gerek kalmaksızın devlet gücüyle gerçekleştirildiği için oldukça etkili bir yöntemdir.
Borçlu, icra takibine karşı hukuki haklarını kullanarak itirazda bulunabilir veya ödeme kolaylıklarından faydalanarak borcunu yapılandırabilir. Ancak borcun ödenmemesi halinde, icra müdürlüğü tarafından haciz işlemleri başlatılarak alacaklının mağduriyeti giderilmeye çalışılır.
İcra Takibi Türleri
İlamlı İcra Takibi
İlamlı icra, mahkeme kararı veya hâkim tarafından onaylanmış bir belgeye dayanan icra takibi türüdür. Alacaklı, mahkeme kararını icra müdürlüğüne sunarak borçlunun ödeme yapmasını talep eder. Borçlunun bu sürece itiraz hakkı oldukça sınırlıdır ve genellikle mahkeme kararına dayanarak haciz işlemi hızla uygulanabilir.
İlamsız İcra Takibi
İlamsız icra, mahkeme kararı olmaksızın başlatılan icra takibidir. Bu yöntemle alacaklı, elinde herhangi bir resmi karar olmadan doğrudan icra dairesine başvurarak borçlunun ödeme yapmasını talep edebilir. Ancak borçlu, icra takibine süresi içinde itiraz ederek süreci durdurabilir.
Kambiyo Senetlerine Dayalı İcra Takibi
Kambiyo senetleri (çek, bono, poliçe) alacaklıya belirli hukuki avantajlar sağlayan belgeler olup, bunlara dayalı icra takibi daha hızlı sonuçlanır. Borçlunun, kambiyo senedine dayalı icra takibine itiraz hakkı daha kısıtlıdır ve kısa sürede haciz işlemi başlatılabilir.
İcra Takibinin Aşamaları
İcra Takibinin Başlatılması
Alacaklı, icra dairesine başvurarak icra takibi başlatır. Bunun için alacağın türüne göre değişen bir takip talebi hazırlanır ve icra müdürlüğüne sunulur. Takip talebinde alacak miktarı, borçlunun kimlik bilgileri ve borcun dayanağı belirtilir.
Ödeme Emrinin Borçluya Tebliği
İcra dairesi, borçluya ödeme emri gönderir. Ödeme emri borçluya ulaştıktan sonra belirlenen süre içerisinde borcun ödenmesi veya itiraz edilmesi gerekir. Eğer borçlu, süresi içinde ödeme yapmaz veya itirazda bulunmazsa icra takibi kesinleşir.
Borçlunun İtiraz Hakkı
Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra 7 gün içinde icra takibine itiraz edebilir. İtiraz durumunda takip durur ve alacaklının itirazın kaldırılması veya iptali için dava açması gerekir. Kambiyo senetlerine dayalı takiplerde ise itiraz süresi 5 gündür.
Haciz İşlemleri
Eğer borçlu, borcunu ödemez ve icra takibine itiraz etmezse, alacaklının talebi üzerine haciz işlemi başlatılır. Haciz işlemi, borçlunun maaşına, banka hesaplarına veya taşınmazlarına uygulanabilir. Borçlunun mal varlığı tespit edildikten sonra icra memurları tarafından haciz işlemi gerçekleştirilir.
Haczedilen Malların Satışı ve Borcun Tahsili
Haczedilen mallar, belirli bir süre içinde satılarak elde edilen gelir alacaklıya ödenir. Borç tamamen tahsil edilene kadar icra süreci devam eder.
Haciz Türleri
Maaş Haczi
Borçlunun düzenli bir maaşı varsa, alacaklı icra dairesine başvurarak maaş haczi talebinde bulunabilir. Kanunen maaşın tamamına haciz konulamaz, yalnızca belirli bir yüzdesi haczedilebilir.
Taşınmaz Haczi
Borçlunun adına kayıtlı taşınmazlar üzerine haciz konularak, icra yoluyla satışı sağlanabilir. Taşınmaz satıldıktan sonra elde edilen gelir, alacaklının borcunu karşılamak için kullanılır.
Banka Hesaplarına Haciz
Alacaklı, borçlunun banka hesaplarına haciz koydurabilir. Bankadaki paralar bloke edilir ve borç tahsil edilene kadar çekilmesi mümkün olmaz.
Borçlu Haklarını Koruyabilir Mi?
Borçlular, icra takibine karşı bazı haklarını kullanarak kendilerini koruyabilirler:
-
- İtiraz Etme Hakkı: Borçlu, haksız bir icra takibi başlatıldığını düşünüyorsa süresi içinde itiraz edebilir.
-
- Borç Taksitlendirme: Borçlu, ödeme zorluğu çekiyorsa alacaklıyla anlaşarak borcunu taksitlendirebilir.
-
- Haciz Sırasında Korunan Mallar: Kanunen bazı mallar haczedilemez (örneğin, borçlunun temel ihtiyaçlarını karşılayan eşyalar).
İcra takibi süreci, alacaklının haklarını koruyarak borcunu tahsil edebilmesini sağlayan hukuki bir mekanizmadır. Ancak borçluların da kendilerini koruma yolları mevcuttur. Borçlu ve alacaklı arasındaki uyuşmazlıkların çözümü için yasal prosedürleri bilmek, tarafların haklarını koruyabilmesi açısından büyük önem taşır.
