Kıdem ve ihbar tazminatları, iş hayatında en çok tartışılan konular arasında yer almaktadır. Çalışanların işten ayrılmaları veya çıkarılmaları halinde hak kazandıkları bu tazminatlar, 2025 yılında da iş hukukunun en önemli güvencelerinden biridir. Kıdem tazminatı, işçinin uzun yıllar çalışmasının karşılığı olarak ödenirken; ihbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesinden önce taraflara tanınan bildirim sürelerine uyulmaması halinde ödenmektedir.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin aynı iş yerinde veya aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalıştıktan sonra, işten ayrılması halinde bazı koşulların oluşması durumunda ödenen tazminattır. Bu tazminat, işçinin yıllar içinde verdiği emeğin bir karşılığı olarak görülmektedir.
- Çalışanın iş güvencesini sağlar.
- Uzun süreli çalışanların haklarını korur.
- İşçinin gelecekteki maddi güvenliğini teminat altına alır.
İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde taraflara tanınan önceden bildirim yapma yükümlülüğüne uyulmaması durumunda ödenen tazminattır.
- İşveren işçiyi çıkarmadan önce belirli sürelerde ihbar etmek zorundadır.
- İşçi de işten ayrılmadan önce aynı süreleri gözetmekle yükümlüdür.
- Bildirim süresine uyulmazsa, ihbar tazminatı ödenir.
Kıdem Tazminatı Şartları 2025
2025 yılında kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aşağıdaki şartların oluşması gerekir:
- İşçinin aynı işveren bünyesinde en az 1 yıl çalışmış olması
- İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi
- İşverenin işçiyi haksız şekilde işten çıkarması
- Askerlik, emeklilik veya evlilik nedeniyle işten ayrılma
- İşçinin ölümü halinde mirasçıların talebi
İhbar Tazminatı Şartları 2025
İhbar tazminatına hak kazanmak için iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması ve fesihte bildirim süresine uyulmaması gerekir.
Bildirim süreleri şöyledir:
- 0-6 ay çalışan için: 2 hafta
- 6-18 ay çalışan için: 4 hafta
- 18-36 ay çalışan için: 6 hafta
- 3 yıl ve üzeri çalışan için: 8 hafta
Kıdem Tazminatı Hesaplama 2025
Kıdem tazminatı, işçinin giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Bu ücrete maaşın yanı sıra yol, yemek, prim gibi düzenli ödemeler de dahildir.
Formül:Çalışma süresi (yıl) x Brüt ücret = Kıdem tazminatı tutarı
- 1 yıl için 1 aylık brüt ücret ödenir.
- 10 yıl çalışan bir işçi için 10 aylık brüt ücret ödenir.
- 2025 yılı için kıdem tazminatı tavanı, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmektedir.
İhbar Tazminatı Hesaplama 2025
İhbar tazminatı, işçinin kıdemine göre belirlenen bildirim sürelerine karşılık gelen brüt ücret üzerinden hesaplanır.
Örnek:
- 2 yıl çalışan bir işçinin bildirim süresi 6 haftadır.
- Brüt maaşı 20.000 TL ise;20.000 / 30 x 42 gün = 28.000 TL ihbar tazminatı ödenir.
Kıdem ve İhbar Tazminatında Yargıtay Kararları
Yargıtay içtihatları, tazminat davalarında yol gösterici rol oynar. 2025 yılı itibarıyla Yargıtay:
- Düzenli ödenen primlerin kıdem hesabına dahil edilmesi gerektiğini,
- İhbar tazminatında net değil brüt ücretin esas alınacağını,
- İşverenin haksız fesih yapması halinde hem kıdem hem ihbar tazminatı ödenmesi gerektiğini,istikrarlı şekilde belirtmektedir.
Kıdem ve İhbar Tazminatında Zamanaşımı
- Kıdem tazminatı için zamanaşımı süresi: 5 yıl
- İhbar tazminatı için zamanaşımı süresi: 5 yılBu süreler içinde dava açılmadığında tazminat hakkı kaybolur.
Kıdem Tazminatında Haklı Fesih Sebepleri
İşçi, belirli durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir. Bu durumlar, Türk İş Kanunu’nda açıkça belirtilmiştir.
- Maaşın ödenmemesi veya sürekli geciktirilmesi
- İşçinin sağlığını tehlikeye atan iş koşulları
- İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları
- İşçinin muvazzaf askerlik görevine gitmesi
İhbar Tazminatında Hesaplama Hataları
İhbar tazminatı hesaplanırken en sık yapılan hata, net ücretin değil, brüt ücretin dikkate alınmasıdır. Brüt ücrete yol, yemek, prim gibi düzenli ödemeler de dahil edilir. Bu ödemelerin dışarıda bırakılması işçi açısından hak kaybı doğurur.
Bunun yanında, işverenin işçiyi usulsüz şekilde işten çıkarması da yanlış hesaplamalara sebep olur. Mahkemeler, işverenin yaptığı eksik ödemeleri faiziyle birlikte tahsil eder. Bu nedenle hem işçilerin haklarını bilmesi hem de işverenlerin hesaplamaları dikkatle yapması gerekir.
İhbar Tazminatında İşçinin Sorumlulukları
İhbar tazminatı sadece işverenin değil, işçinin de sorumluluğunda olabilir. İşçi, işten ayrılırken kanuni bildirim sürelerine uymak zorundadır.
- İşçinin ihbar süresine uymadan işten ayrılması
- Yeni iş bulduğu gerekçesiyle aniden istifa etmesi
- İşverene yazılı bildirim yapmadan iş sözleşmesini feshetmesi
- Usulsüz fesih nedeniyle işverene tazminat ödeme yükümlülüğü
İhbar Tazminatında İşverenin Yükümlülükleri
İhbar tazminatında işverenin en önemli yükümlülüğü, işçiyi işten çıkarırken yasal bildirim sürelerine uymaktır. Bu süreler işçinin kıdemine göre belirlenmiştir ve işçiye yeni bir iş bulabilmesi için zaman tanımayı amaçlar. İşveren bu sürelere uymadığı takdirde, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
Ayrıca işverenin, işten çıkarma sürecinde işçiye yazılı fesih bildirimi yapması da kanuni bir zorunluluktur. Usulsüz veya sözlü fesihlerde, mahkemeler işçi lehine karar vererek işverenin hem ihbar hem de kıdem tazminatı ödemesine hükmedebilir. Bu nedenle işverenlerin süreci dikkatle yürütmesi gerekir.
Kıdem Tazminatında İşçinin Hakları
Kıdem tazminatı, işçinin yıllarca verdiği emeğin bir karşılığıdır ve iş güvencesi açısından büyük önem taşır. İşçi, kanunda belirtilen şartlar gerçekleştiğinde bu hakkını talep edebilir. Özellikle işçinin haklı nedenle işten ayrılması veya işveren tarafından haksız yere çıkarılması halinde kıdem tazminatı mutlaka ödenmelidir.
İşçinin haklarını bilmemesi, çoğu zaman tazminat alamamasına ya da eksik almasına yol açmaktadır. Bu nedenle işten ayrılan bir çalışan, bordrosunu, iş sözleşmesini ve varsa yan ödeme belgelerini saklamalıdır. Ayrıca kıdem tazminatının brüt ücret üzerinden hesaplanacağını bilmek, işçinin doğru talepte bulunmasını sağlar.
Çalışanlar Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İşten ayrılmadan önce haklı fesih sebeplerini araştırın.
- Tazminat hesabında brüt ücreti esas alın.
- Belgelerinizi (sözleşme, bordro, ödeme dekontu) saklayın.
- Hak kaybı yaşamamak için zamanında dava açın.
İşverenler Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Fesihlerde mutlaka haklı gerekçelere dayanılmalı.
- Bildirim sürelerine uyulmalı.
- İşçiye ödenen yan haklar hesaba dahil edilmeli.
- Usulsüz işlemlerden doğacak tazminat yükümlülüklerinden kaçınılmalı.
İşveren Açısından Tazminat Davalarının Riskleri
İşverenler, fesih sürecinde hatalı adımlar atarsa yüksek miktarda tazminat ödemek zorunda kalabilir. Bu durum, şirketin mali yapısını da olumsuz etkileyebilir.
- Haksız fesih nedeniyle kıdem ve ihbar tazminatına hükmedilmesi
- Eksik hesaplama sonucu faiziyle birlikte ödeme yükümlülüğü
- Yargıtay bozma kararlarıyla davaların uzaması
- İşçinin açabileceği ek tazminat davaları (fazla mesai, izin ücreti vb.)
Atakan Ayhan Hukuk Bürosu ile Hukuki Destek
Kıdem ve ihbar tazminatı davaları, teknik bilgi ve güncel içtihatların doğru yorumlanmasını gerektirir. Yanlış adımlar, hem işçi hem de işveren açısından maddi kayıplara yol açabilir.
Avukat Atakan Ayhan ve ekibi, iş hukuku alanındaki deneyimleriyle müvekkillerine tazminat hesaplamaları, dava süreçleri ve işçi-işveren uyuşmazlıklarında profesyonel destek sağlamaktadır.
2025 yılında kıdem ve ihbar tazminatları, işçi haklarının korunması ve işveren yükümlülüklerinin düzenlenmesi açısından önemini korumaktadır. Doğru hesaplama, sürelere uyma ve hukuki destekle süreçlerin yönetilmesi, tarafların mağduriyet yaşamadan haklarına kavuşmasını sağlar.
