Bilişim Suçları (Siber Suçlar)

Bilişim Suçları Nedir?

Bilişim suçları, elektronik ortamda işlenebilen ve bilgi sistemlerini hedef alan yasa dışı faaliyetleri ifade eder. Bu suçlar, bireylerin, kurumların ve devletlerin hassas verilerini tehdit edebilir ve hukuki yaptırımlara tabi tutulur. Siber suçlar, genellikle internet üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılık, veri hırsızlığı, kimlik sahtekarlığı, kötü amaçlı yazılım yayılması ve sistemlerin izinsiz olarak ele geçirilmesi gibi eylemleri kapsar.

Teknolojinin gelişmesi ve internetin hayatın her alanına yayılmasıyla birlikte bilişim suçları da artış göstermiştir. Günümüzde hemen herkesin çevrimiçi ortamlarda yer alması, kişisel ve kurumsal bilgilerin dijital dünyada dolaşması, siber suçlular için yeni fırsatlar yaratmaktadır. Bu nedenle hem bireylerin hem de kurumların siber güvenlik konusunda bilinçlenmesi büyük önem taşımaktadır.

TCK’da Düzenlenen Başlıca Bilişim Suçları:

1. Bilişim Sistemine Girme Suçu (TCK 243):
   • Madde Metni: “Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kişi, bir yıla kadar hapis cezası veya adlî para cezası ile cezalandırılır.”
   • Açıklama: Bu suç, bir bilişim sistemine yetkisiz olarak erişmeyi veya sistemde kalmaya devam etmeyi kapsar. Örneğin, bir bilgisayar sistemine izinsiz girmek veya şifre kırarak erişim sağlamak bu suç kapsamındadır.
2. Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu (TCK 244):
   • Madde Metni: “Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
   • Açıklama: Bu suç, bilişim sistemlerinin çalışmasını engellemeyi, verileri silmeyi, değiştirmeyi veya erişilmez hale getirmeyi kapsar. Örneğin, bir web sitesini hackleyerek hizmet dışı bırakmak veya veritabanını bozmak bu suç kapsamındadır.
3. Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması Suçu (TCK 245):
   • Madde Metni: “Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçirerek veya kullanarak kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi, üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”
   • Açıklama: Bu suç, başkasına ait banka veya kredi kartlarını izinsiz kullanmayı veya kart bilgilerini çalarak dolandırıcılık yapmayı kapsar. Örneğin, bir kişinin kart bilgilerini çalıp alışveriş yapmak bu suç kapsamındadır.
4. Yasak Cihaz veya Program Kullanma Suçu (TCK 245/A):
   • Madde Metni: “Bilişim sistemlerinin güvenliğini tehdit eden cihaz veya programları üreten, satan, bulunduran veya başkalarına veren kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”
   • Açıklama: Bu suç, bilgisayar sistemlerine zarar vermek amacıyla kullanılan cihaz veya programları üretmeyi, satmayı veya bulundurmayı kapsar. Örneğin, virüs yazılımları veya şifre kırma programları bu kapsamdadır.
5. Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu (TCK 135):
   • Madde Metni: “Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak kaydeden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
   • Açıklama: Bu suç, kişisel verilerin (örneğin, adres, telefon numarası, kimlik bilgileri) izinsiz olarak kaydedilmesini veya kullanılmasını kapsar. Örneğin, bir kişinin özel bilgilerini izinsiz olarak kaydetmek bu suç kapsamındadır.
6. Kişisel Verileri Ele Geçirme veya Yayma Suçu (TCK 136):
   • Madde Metni: “Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak ele geçiren veya başkalarına veren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
   • Açıklama: Bu suç, kişisel verilerin izinsiz olarak ele geçirilmesini veya yayılmasını kapsar. Örneğin, bir kişinin özel bilgilerini çalıp internette yaymak bu suç kapsamındadır.

Bilişim Suçlarının Hukuki Dayanakları

Bilişim suçları, Türkiye Cumhuriyeti Ceza Kanunu’nun (TCK) 243-246. maddeleri arasında düzenlenmektedir. Bu maddeler, hukuka aykırı olarak bilişim sistemine girme, sistemdeki verileri değiştirme veya yok etme gibi fiilleri kapsar. Ayrıca, bilişim yoluyla işlenen dolandırıcılık, sahtecilik ve kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi gibi suçlar da cezai yaptırıma tabi tutulmaktadır.

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenebilen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun da siber suçlarla ilgili önemli düzenlemeler içermektedir. Bu yasa, internet ortamında işlenebilecek suçları önlemeye ve faillerin tespit edilmesine yönelik hukuki bir zemin oluşturmaktadır. Özellikle sosyal medya platformları ve dijital iletişim araçları üzerinden gerçekleştirilen suçlarla mücadelede bu kanun büyük önem taşımaktadır.

Yaygın Bilişim Suçları

Bilişim suçları birçok farklı türde gerçekleştirilebilir. En yaygın siber suçlar arasında şunlar yer almaktadır:

• Kimlik Avı (Phishing): Dolandırıcıların sahte e-postalar veya web siteleri aracılığıyla kişisel bilgileri ele geçirme yöntemidir. Kullanıcıları kandırarak banka hesap bilgileri veya şifreler gibi hassas verileri ele geçirmeye yönelik bir saldırıdır.
• Veri Hırsızlığı: Kişisel veya kurumsal verilerin izinsiz olarak ele geçirilmesi ve kötüye kullanılmasıdır. Siber suçlular bu bilgileri genellikle kara borsada satışa sunar veya dolandırıcılık amacıyla kullanır.
• Şifre Kırma: Bilgisayar korsanlarının, bireylerin veya şirketlerin şifrelerini kırarak sistemlere erişim sağlamasıdır. Bu yöntem genellikle sosyal mühendislik teknikleri veya kötü amaçlı yazılımlar aracılığıyla gerçekleştirilir.
• Zararlı Yazılım (Malware): Bilgisayarlara veya diğer dijital cihazlara bulaşarak verileri çalan, sistemleri bozabilen kötü amaçlı yazılımlardır. Virüsler, solucanlar, truva atları ve fidye yazılımları (ransomware) bu kategoriye girer.
• Sosyal Mühendislik: Bireyleri kandırarak hassas bilgilerini paylaşmalarını sağlamaya yönelik bir saldırı türüdür. Bu tür saldırılar genellikle telefon görüşmeleri veya sahte müşteri hizmetleri numaraları aracılığıyla gerçekleştirilir.

Bu tür suçlar, bireyleri ve kurumları finansal kayıplara uğratabilir, gizli bilgilerin çalınmasına veya yetkisiz erişime yol açabilir. Hukuki yaptırımlar, bu tür faaliyetleri önlemeye yönelik olup mağdurların haklarını koruma altına alır.

Bilişim Suçlarına Karşı Alınabilecek Önlemler

Siber suçlara karşı bireylerin ve kurumların alabileceği bir dizi önlem bulunmaktadır. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır:

• Güçlü Şifreler Kullanmak: Bilişim güvenliğini artırmanın en temel yollarından biri, karmaşık ve güçlü şifreler kullanmaktır. Şifrelerin büyük harf, küçük harf, rakam ve özel karakter içermesi önerilmektedir.
• İki Aşamalı Kimlik Doğrulama Kullanmak: Özellikle e-posta ve banka hesapları gibi hassas bilgilerin bulunduğu platformlarda iki faktörlü kimlik doğrulama sistemleri kullanılmalıdır.
• Güncellenmiş Antivirüs Yazılımları Kullanmak: Kötü amaçlı yazılımları tespit etmek ve sistemleri korumak için güncel antivirüs ve güvenlik yazılımlarını kullanmak önemlidir.
• Şüpheli Bağlantılara Tıklamamak: Tanınmayan kişilerden gelen e-postalar veya mesajlar aracılığıyla iletilen şüpheli bağlantılara tıklamaktan kaçınılmalıdır.
• Verileri Düzenli Olarak Yedeklemek: Siber saldırılar veya donanım arızaları nedeniyle veri kaybını önlemek için verilerin düzenli olarak yedeklenmesi gerekmektedir.
• Farkındalık Eğitimleri Almak: Hem bireylerin hem de kurum çalışanlarının siber güvenlik konusunda bilinçlendirilmesi, saldırılara karşı korunmada önemli bir rol oynamaktadır.

Bilişim Suçlarıyla Karşı Karşıya Kalırsanız Ne Yapmalısınız?

Bilişim suçlarının mağduru olan bireyler veya kurumlar, yetkili makamlara başvurarak yasal süreci başlatmalıdır. Türkiye’de siber suçlarla mücadele eden başlıca yetkili kurumlar şunlardır:

• Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı: Bilişim suçlarıyla ilgili şikayetleri değerlendirerek gerekli işlemleri yürütmektedir.
• Savcılıklar: Bilişim suçlarıyla ilgili hukuki sürecin başlatılması için doğrudan savcılıklara başvurulabilir.
• BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu): Siber suçların önlenmesi ve internet güvenliğinin sağlanması konusunda faaliyet göstermektedir.

Ayrıca, bilişim suçlarıyla mücadelede uzman bir avukata danışmak da büyük önem taşımaktadır. Bilişim hukuku alanında uzmanlaşmış avukatlar, mağdurların haklarını savunmalarına yardımcı olabilir ve gerekli hukuki adımların atılmasını sağlayabilir.

Bilişim suçları, modern dünyada giderek daha büyük bir tehdit haline gelmektedir. Teknolojik gelişmelerin hız kazanmasıyla birlikte siber suçlar da çeşitlenmekte ve daha sofistike hale gelmektedir. Bu nedenle, bireylerin ve kurumların bilişim güvenliğine yönelik bilinçli adımlar atmaları büyük önem taşımaktadır.

Siber suçlarla mücadelede yasal düzenlemeler, güvenlik önlemleri ve farkındalık eğitimleri kritik rol oynamaktadır. Kendi kişisel verilerinizi ve kurumsal bilgilerinizi korumak için güvenlik önlemlerini artırmalı ve gerektiğinde hukuki destek almalısınız. Unutmayın, siber güvenlik önlemleri sadece bireysel bir sorumluluk değil, aynı zamanda toplumsal bir gerekliliktir.